‘The world’s first cultivated meat farm’ prijkt trots op het ‘boerenerf’ van het Zuid-Hollandse RESPECTfarms. De systeemintegrator en facilitator, zoals Ralf Becks (co-founder) de organisatie graag omschrijft, maakt campagne met boer Teun. Een fictief verhaal, in het licht van de boer die op een natuurlijke manier zijn verdienmodel weet te transformeren. Van pure vleesproductie naar een groene mix waar – niet uitsluitend – kweekvlees zijn intrede doet. In dit kader groeit het vlees nog steeds vanuit dierlijke stamcellen, door pijnloze biopten. RESPECTfarms zet hun boerderij letterlijk in de etalage door een blauwdruk aan te bieden en belooft een minder disruptieve manier van produceren. “Het idee is dat boeren dit als een hele logische volgende stap zien. We hebben meer aan duizend boerderijen van een ander, dan drie van onszelf.”
Kweekvlees voor grootschalige productie?
De productie van kweekvlees komt neer op het maken van een selectie van de stamcellen van een dier. Deze cellen worden na de punctie in een plek bijeengebracht, die lijkt op de plek waar ze normaal groeien en vermenigvuldigen. De cellen vermenigvuldigen zich in een klimaat waarin de juiste (lichaams)temperatuur, voldoende zuurstof, de juiste bouwstoffen en de afvoer van afvalstoffen geregeld is. Kweekvlees leent zich echter nog niet voor grootschalige productie. Een enkele burger kunnen we al maken, maar hoe moeten we dat opschalen tegen een betaalbare prijs? Dat vergt een uitgekiend procesontwerp. In het groeifondsvoorstel wordt onderzoek gedaan naar technische en naar biologische aspecten, maar ook naar sociaal-maatschappelijke aspecten.
‘Kweekvlees is grotendeels een plantaardig gevoed product. Los van de cellen heb je vooral plantaardige voeding nodig om de cellen te laten groeien. Een bioreactor – nodig voor de vermenigvuldiging van cellen – moet bijvoorbeeld op 37 graden gehouden worden. Dit kun je prima met restwarmte doen, maar ook met wind- en zonne-energie. Daar kan de provincie qua infrastructuur een pioniersrol in spelen.’
– Ralf Becks, CO-founder RESPECTfarms
BIPFood zorgt voor draai in businessmodel
RESPECTfarms wil geen boerderij opzetten, dat is een misvatting. “We willen mogelijk maken dat de eerste kweekvleesboerderij er komt en vooral: dat er meerdere volgen.” Dit is een opbrengst van zijn deelname aan het BIPFood-programma vanuit InnovationQuarter: ondernemers uit de agrofoodsector in 10 modules meenemen om hun kansrijke ideeën om te zetten naar een nieuw verdienmodel. RESPECTfarms heeft veel validatiegesprekken gedaan, gestructureerd informatie opgehaald en maakte een draai in het businessmodel. Het concept is er vóór de boerderijen, de term respect staat dan ook echt voor die groep. Ralf benadrukt: “Wij willen de bestaande infrastructuur hergebruiken en zijn in die zin dus geen boer en geen kweekvleesbedrijf. We helpen boeren bij de transitie. BIPFood heeft ons heel erg geholpen te kijken naar ons eigen businessmodel. Dat is dan ook wat ik andere ondernemers aanraad te doen: maak een roadmap op het moment dat je echt iets disruptiefs doet.” Een roadmap is een stappenplan dat de tijdsplanning aangeeft van een product of innovatie. “We hebben nu veel gesprekken met technologieleveranciers, maar in de toekomst zijn dat hopelijk onze partners.”
Miljoenen voor cellulaire agricultuur
De Nederlandse overheid trekt 60 mln. uit voor cellulaire agricultuur, de technologie waar ook boer Teun gebruik van maakt. Cellulaire agricultuur is een jong vakgebied dat dierlijke producten zoals vlees en eiwitten rechtstreeks uit dierlijke cellen en micro-organismen wil produceren. De meeste bedrijven in dit vakgebied maken gebruik van grootschalige bioreactoren. Bij RESPECT Farms is heel specifiek de gedachte dat alles wat er op het boerenerf beschikbaar is en ingezet kan worden om vlees te produceren van cellen in plaats van dieren. Dit werkt over een heel aantal gebieden: vastgoed, de kennis van de boer als procesbeheerder, lokale opwekking van energie en beschikbaarheid van land. “Uiteindelijk zijn het de distribiteurs en leveranciers die het infrastructurele netwerk ontsluiten.”
Ralf pleit dan ook voor het betrekken van de huidige keten bij het maken van een versnelling in de eiwittransitie. Het distributienetwerk is essentieel, productie dicht bij de vraag, in de juiste volumes en onder de juiste condities.
“Die competentie gaat ook bij alternatieve eiwitten een belangrijke rol spelen. Denk verder aan leveranciers van veevoeding en retailslagers. Ik denk dat zij – bij uitstek – in staat zijn om ook de nutriënten te leveren voor celvoeding. Net zoals dat de slager de klant goed kent, precies op een manier die ook van toepassing is voor plant- en celgebaseerd. Dit is geen bedreiging maar een keuze.”
Kansen voor de eiwittransitie in de provincie
Alternatieve eiwitbronnen kunnen in 4 pijlers onderscheiden worden: plant-based, gecultiveerde eiwitten, fermentatie en insecten. In 2021 hebben de provincie Zuid-Holland en Metropoolregio Zuid-Holland aan InnovationQuarter en TNO gevraagd om de kansen voor de eiwittransitie in de provincie te verkennen. De conclusie van het onderzoek was dat Zuid-Holland een goede uitgangspositie heeft om een leidend ecosysteem te vormen op het gebied van gecultiveerde eiwitten en op fermentatie gebaseerde eiwitten. Protein Port en het groeifonds Cellulaire Agricultuur komen hieruit voort. Ralf Becks maakte onderdeel uit van het schrijvende consortium en is trots op de toekenning. “Er gaan geen budgetten naar bedrijven, alleen naar instellingen die dit faciliteren. Natuurlijk zit er een grote technologische component in, maar we kijken ook naar onderzoek. Wat is de rol van kweekvlees? Door die continuïteit te benadrukken zie ik het als hele logische volgende stap voor een boerenbedrijf.”
Nieuwe waardeketen in Zuid-Holland: Protein Port
Zuid-Holland wil één van de kernregio’s worden op het gebied van alternatieve eiwitten. Met het initiatief Protein Port – een samenwerking tussen InnovationQuarter en Planet B.io – wil een coalitie van regionale koplopers deze ambitie helpen realiseren. Het doel van de Protein Port is co-creëren van een waarde toevoegend netwerk van mensen van bedrijven, instituten en beleidsmakers om de eiwittransitie in Zuid-Holland te stimuleren. Op dit moment maken zo’n 70 organisaties deel uit van de Protein Port. Ralf ziet in energie een kritisch aspect om dit te laten werken. “Kweekvlees is grotendeels een plantaardig gevoed product. Los van de cellen heb je vooral plantaardige voeding nodig om de cellen te laten groeien. Een bioreactor – nodig voor de vermenigvuldiging van cellen – moet bijvoorbeeld op 37 graden gehouden worden. Dit kun je prima met restwarmte doen, maar ook met wind- en zonne-energie. Daar kan de provincie een pioniersrol in spelen.”
Compleet circulair ontwerp
Omdat RESPECTfarms ook kijkt naar wat er op het boerenland beschikbaar is om de cellen te kunnen voeden, is een compleet circulair ontwerp neergezet. De afvalstromen, die uit het productieproces komen, ziet Ralf als voorbeeld. “Hoe kunnen we dat gebruiken om het land vruchtbaar te maken? Hoe kun je zon- en windenergie lokaal opwekken? Ecologisch is dat het meest optimale.” Het bedrijft valideert op dit moment of dit ook economisch haalbaar is.
Meer weten?
Informatie over het BIPfood programma en Protein Port kan direct opgevraagd worden bij Anne-Claire van Altvorst.
De vijfde editie van het Businnes Innovation Program Food start op 10 februari 2023.
Denk je erover na om mee te doen? Lees hier alles over het programma.
Anne-Claire van Altvorst
Senior Business Developer Horticulture
