Zonder goed werkende mobiele dataverbindingen kunnen bedrijven steeds minder goed functioneren. Dat geldt als de WiFi wegvalt op een kantoor, maar helemaal in industriële omgevingen waar tal van sensoren, apparaten en robots niet meer werken als de dataverbindingen niet op orde zijn. Telecomexpert Bas Piek wijst het Nederlandse bedrijfsleven op de kansen die ontstaan door de introductie van Privaat 5G. Vanaf 1 december 2023 kunnen zij hiervoor vergunning aanvragen.
Op de website van het Ministerie van Economische Zaken is begin oktober het nieuwe beleid gepubliceerd over de voorwaarden waaronder bedrijven op hun perceel een 5G-netwerk kunnen aanleggen. Daarmee kunnen zij met eigen frequenties en op eigen terrein geavanceerde mobiele toepassingen lanceren. Maar wat kunnen bedrijven hier nu mee? Is dit alleen voor de grote corporates of ook voor het MKB? Hierover interviewden we Bas Piek, kernteamlid van het Do IoT fieldlab, waar 5G-innovaties worden onderzocht, commercieel directeur bij MCS en veteraan in de telecombranche met meer dan 25 jaar ervaring.
De 5G-revolutie
5G is ontworpen voor een toekomst waarin bedrijven steeds meer afhankelijk zijn van het goed functioneren van sensoren, algoritmen, robots en andere automatisering. Doordat er veel meer bandbreedte beschikbaar komt, is het met 5G mogelijk om veel grotere hoeveelheden data te versturen dan met 4G en ook veel meer apparaten tegelijk met elkaar te verbinden. Verbindingen zijn veiliger, betrouwbaarder en tientallen malen sneller. Op onze website laten we zien welke innovatieve 5G-toepassingen bedrijven hebben ontwikkeld.
Specialist in Internet of Things
Het Rotterdamse bedrijf MCS helpt bedrijven om ‘Internet of Things’ of IoT-netwerken te ontwerpen, te installeren en te beheren zodat bedrijfskritische processen altijd door kunnen gaan. “Wij leveren apparatuur, connectiviteit en beheerplatforms aan klanten zoals NS, ProRail, energiebedrijven, waterschappen en zelfs gevangenissen,” legt Bas Piek uit.
 Naam: Bas Piek
Functie: commercieel directeur, MCS CV: Sony, Ben, T-Mobile Nederland, Tele2 Nederland |
“Ons dienstenpakket omvat het gehele traject van IoT-implementatie, inclusief sensoren, communicatie, dataverzameling, analyse en waarschuwingssystemen. Ook zijn wij gespecialiseerd in privé-netwerken. Op dit moment worden vooral privé 4G-netwerken aangelegd bij bedrijven die volledige controle willen hebben over hun eigen bedrijfskritische processen zonder afhankelijk te zijn van mobiele operators als KPN, Vodafone of Odido (T-Mobile). Doordat we ook partner zijn in het Do IoT Fieldlab, waar we nieuwe 5G-netwerken hebben aangelegd en praktische experimenten mede hebben uitgevoerd, hebben we inmiddels ook de kennis én ervaring in huis om bedrijven voor te bereiden op de komst van 5G en de mogelijkheden van privé 5G-netwerken.”
Met 5G geen one-size-fits-all
De voordelen van 5G gaan volgens Piek veel verder dan de komst van ‘snellere 4G verbindingen’. Juist op het vlak van beheer van de IT van het bedrijf, de afscherming van de data van je bedrijf, en de flexibiliteit daarvan door de tijd heen is 5G echt een verbetering, legt Piek uit.
“Een groot voordeel van 5G ten opzichte van oudere technologie is, dat je zo’n 5G-netwerk via software vrijwel real-time kunt aanpassen. Daardoor kun je tussentijds veranderingen doorvoeren als je wensen veranderen. Met 5G kun je ook een netwerk opzetten dat tegelijkertijd verschillende doelen dient. Je kunt dan bijvoorbeeld aan beveiligingscamera’s hogere bandbreedte toekennen voor scherpere beelden, en tegelijkertijd een hogere prioriteit geven aan bepaalde bedrijfskritische datastromen zodat die nooit in de knel komen. In plaats van meerdere netwerken die ieder hun eigen functionaliteiten hebben, kun je met 5G één netwerk creëren met daarbinnen verschillende kwaliteitsgaranties. Dit voorkomt de noodzaak om constant kabels te trekken, componenten te vervangen of genoegen te nemen met een compromis.”
De inspectiedrones van Mainblades inspecteren schade aan vliegtuigen op Schiphol. Zij kunnen een toekomstig 5G-netwerk van Schiphol gebruiken, afgeschermd van andere toepassingen op dat netwerk.
“Zo kan je met 5G verschillende communicatienetwerken vervangen. In een ziekenhuis is het bijvoorbeeld lastig om kabels te trekken vanwege isolatie-eisen. Nu zijn er in ziekenhuizen nog aparte netwerken voor wifi, bedrade communicatie, Bluetooth en specifieke oplossingen van leveranciers van medische apparatuur. 5G biedt de mogelijkheid om al die technieken te vervangen door één netwerk. Het voordeel hiervan is niet alleen dat het onderhoud veel gemakkelijker wordt, maar ook dat je een hoger serviceniveau haalt en zelf kunt bepalen hoe belangrijk bepaalde datastromen zijn. Je hebt geen aparte netwerken meer die allemaal hun eigen ding doen.”
‘Het voordeel van 5G ten opzichte van oudere technologie is, dat je zo’n 5G-netwerk via software vrijwel realtime kunt aanpassen.’
“Wat geldt voor ziekenhuizen, geldt net zo goed voor moderne fabrieken, kassen, logistieke centra of andere werkplaatsen. Steeds meer bedrijfsonderdelen zijn afhankelijk van sensoren, robots of andere verbonden apparaten, en er ontstaat een wirwar van kabels en draadloze systemen. 5G kan het platform bieden om veel van die andere systemen te vervangen. Voor kassen laten we nu zien hoe dit werkt in experimenteeromgeving Tomatoworld in het Westland.”
Tomatoworld is een operationele tomatenkas vol technische innovaties, waaronder een eigen 5G netwerk.
Het verschil tussen publieke en private netwerken
Piek benadrukt dat het belangrijk is om het verschil te begrijpen tussen de publiek beschikbare 5G netwerken van KPN, Vodafone of Odido en Privaat 5G netwerken beschikbaar zullen komen. Bedrijven kunnen er namenlijk ook voor kiezen om een eigen 5G-netwerk voor eigen gebruik te maken.
“Bij de netwerken van de operators bepalen zij hoe het netwerk werkt: hoe snel het is, hoeveel dekking er is, welke functies mogelijk zijn, noem maar op. En je interne data gaat over de systemen van die operators. Bedrijven in de industrie kunnen in potentie dus wel gebruikmaken van 5G op een openbaar netwerk, maar ze moeten dan afspraken maken over perfecte indoor dekking, over de servicegaranties, en over het gebruik van de specifieke 5G-technologieën om de verbindingen te optimaliseren of beveiligen voor specifiek hun toepassingen.
“Bij privé-netwerken maak je zélf een mobiel netwerk rond je bedrijf. Je hebt daardoor zelf in de hand welke apparaten erop mogen, hoe een en ander beveiligd is, welke snelheid of betrouwbaarheid het netwerk heeft, of je in iedere hoek van je bedrijf even goede dekking hebt, enzovoort. Een storing bij de operator brengt jouw bedrijfskritische processen niet meer in gevaar, maar natuurlijk betekent dat wel dat je zelf verantwoordelijk wordt om storingen in je eigen private netwerk te voorkomen. Daar helpen MCS en haar partners bij.”
“In Nederland was het radiospectrum tot nu toe nog niet beschikbaar voor privé-netwerken. De voorbeelden van de voorlopers die al met private 5G aan de slag zijn, komen nu dan ook uit het buitenland. Zo is er het privénetwerk in de haven van Antwerpen dat door CityMesh voor BASF is opgezet. Ook grote spelers zoals Microsoft, Amazon en Cisco tonen interesse om 5G-oplossingen aan bedrijven te gaan bieden, er is straks dus echt wat te kiezen.”
5G-dekking binnen in je pand
“Er is nog een ander voordeel van het zelf aanleggen van een 5G-netwerk in je bedrijf. Indoor dekking is cruciaal om datastromen binnen gebouwen en fabrieken betrouwbaar te ontsluiten. Door toegenomen isolatie-eisen aan gebouwen, of wanneer er veel staal in een fabriek is gebruikt, is het steeds moeilijker voor radiosignalen van publieke zendmasten om overal in het gebouw door te dringen. Door een privaat 5G-netwerk te gebruiken, kun je de dekking binnen je pand helemaal optimaliseren door speciale, kleine indoor-antennes te plaatsen ter grootte van een frisbee.”
“Ook hoeft de data dan niet eerst via de publieke zendmast naar de systemen van de mobiele operator en weer terug naar jouw bedrijf, maar blijft de data binnen je eigen, relatief kleine, netwerk. Dat is niet alleen veiliger voor gevoelige data. Hierdoor is de vertraging zeer klein, ideaal voor het aansturen van robots of machines die alleen kunnen functioneren met minimale vertraging en die geen hinder moeten ondervinden van andere gebruikers op een publiek netwerk.”
Grote bedrijven nemen het voortouw
Hoewel Piek denkt dat het aanleggen van 5G-netwerken ook voor kleinere bedrijven interessant kan zijn, zijn het volgens hem nu vooral de grote bedrijven die de eerste stappen in die richting zetten.
“De bedrijven die in Nederland al serieus werk maken van de toepassing van 5G zijn ook voornamelijk bedrijven die bekend zijn met digitale automatisering, vaak met een grote operationele component. Denk aan Schiphol of Shell. De rest van de industrie lijkt nog even af te wachten totdat de vergunningen om 5G-netwerken op te zetten kunnen worden aangevraagd en er voldoende leveranciers zijn die hen kunnen ondersteunen.”
“In Nederland is de groep early adopters redelijk bekend, dat zijn de grote bedrijven: Shell, BASF, Dow Chemical, Schiphol, gemeente Rotterdam, ECT. Het zijn eigenlijk allemaal bedrijven en partijen die digitale automatisering als speerpunt hebben en weten wat de mogelijkheden zijn. Maar de hele grote groep die daarna komt kijkt nog even de kat uit de boom.” – Bas Piek
De inspectierobot van ExRobotics is 5G-ready voor raffinaderijen die eigen 5G-netwerken aanleggen. Shell Pernis deed de eerste experimenten in 2019.
“Wij begrijpen dat de drempel om met zo’n nieuwe, ingrijpende en vaak onbekende technologie aan de slag te gaan voor bedrijven best hoog kan zijn. In onze jaarlijkse ‘Smart Week of IoT’ hebben we dit jaar daarom ook een sessie aan private 5G gewijd en dat zou een goed startpunt voor bedrijven zijn om er meer over te leren.”
“Natuurlijk is het niet nodig dat bedrijven zelf telecom-specialist worden. Voor een privé 5G-netwerk in een fabriek of bedrijfspand zul je samenwerken met een leverancier en serviceprovider. Het ontwerpen, updaten, bijwerken en beveiligen van het netwerk gebeurt in overleg tussen de fabrikant, de system integrator en de klant. Ook de modems in apparaten, sensoren en andere apparatuur zal 5G-ready moeten zijn. Per bedrijf is het een maatwerkoplossing die je aanschaft voor een periode van vijf tot tien jaar.”
5G-vergunningen nu beschikbaar voor bedrijven
De tijd van ‘de kat uit de boom kijken’ is volgens Piek voorbij, nu de 5G-vergunningen kunnen worden aangevraagd bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI, vroeger Agentschap Telecom geheten).
“Tot voor kort kregen partijen alleen toestemming om een 5G-netwerk op te zetten als experimenteeromgeving, net als bij Do IoT Fieldlab het geval is. Vanaf 1 december 2023 kunnen bedrijven een vergunning aanvragen bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur voor operationele toepassingen van hun eigen 5G-netwerk op de ultrasnelle 3,5 GHz band. Dat zou betekenen dat er vanaf 2024 5G privé-netwerken kunnen worden aangelegd. De ruimte in de 5G-frequentieband, het zogenaamde spectrum, is niet onbeperkt. Geen tijd te verliezen dus om ”
“Bedrijven die toestemming krijgen, moeten zich aan de regels en afspraken houden met betrekking tot het gebruik van dat deel van het radiospectrum. Je mag anderen niet storen door bijvoorbeeld te hard te zenden of je antennes verkeerd af te stellen. Het is belangrijk om samen te werken met partijen die deze regels respecteren om problemen te voorkomen. Als bedrijven zich niet aan de regels houden, verliezen ze hun licentie.”
InnovationQuarter werkt samen met Do IoT Fieldlab, provincie Zuid-Holland en Metropoolregio Rotterdam Den Haag aan het programma ‘5G-innovatie in Zuid-Holland’. Hierin worden bedrijven ondersteund bij het toepassen van 5G in hun bedrijf en om nieuwe innovatieve producten en diensten te ontwikkelen die van 5G gebruik maken.
Meer informatie en inspiratie?
Meer weten over 5G en de testmogelijkheden bij de diverse fieldlabs in Zuid-Holland? Lees en bekijk op de pagina over 5G-innovaties enkele inspirerende showcases.
