Terug naar overzicht

2018-2019: Terugblik en vooruitblik op de Roadmap Next Economy met Ria Oonk

Mei 2018 startte bij InnovationQuarter een nieuw team aan de uitvoering en doorontwikkeling van de RNE. Ria Oonk werd aangesteld als Transitiemanager Roadmap Next Economy om de integraliteit van het programma te bewaken en het RNE-team aan te sturen. Samen met haar blikken we terug op 2018 en kijken we vooruit naar het komende jaar.

RNE interview met Ria Oonk

1. Wat was voor jou de belangrijkste reden om met de RNE aan de slag te gaan?

De uitdaging en de complexiteit van de opgave. Ik ben continu bezig met dingen die eigenlijk nog niet kunnen; maar wel zouden moeten gebeuren. Dat vind ik gaaf. Anderen stimuleren, samenbrengen en overtuigen. Dat is spannend en geeft me energie. Digitalisering, energie, duurzaamheid, circulariteit… Al die thema’s hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar. Ik heb in eerdere banen aan de thema’s energie en milieu gewerkt. Maar hier op dit kruispunt waar alles samenkomt, kun je echt vliegen en grote sprongen maken. De syteemaanpak van de RNE is echt uniek.

2. De hele wereld zit in een transitie. Heeft het wel nut om dat op regionaal niveau aan te pakken?

Ja, zeker. Wonen en/of werken in een havengebied dat voor 80% nog afhankelijk is van fossiele industrie betekent dat de impact van de transitie veel groter is dan voor andere regio’s. Ik zie het als onze rol zo goed mogelijk op de transitie voor te sorteren zodat we onze concurrentiepositie kunnen behouden. We zijn één van de weinige regio’s in de wereld die hier zo proactief en concreet mee aan de slag zijn vanuit een systeemaanpak. We willen een regio worden die voorop loopt in Europa.

3. Waar heb je het afgelopen jaar aan gewerkt?

In het begin was het erg zoeken naar de rol van het RNE-team. Er zijn zoveel stakeholders. Je bent op zoek naar een kerntaak die niemand anders kan leveren. Zoveel ondernemers en overheden werken op eigen initiatief al aan de nieuwe economie. Ook veel collega’s vanuit InnovationQuarter zijn hier vanuit hun dagelijks werk als business developer mee bezig. Je wilt van toegevoegde waarde zijn naast al die andere partijen anders kun je jezelf beter opheffen. Inmiddels weten we dat onze toegevoegde waarde ligt in het benoemen en werken aan strategische systeeminterventies. Per transitiepad hebben we gekeken naar de doorbraakinnovaties die nog nodig zijn om de visie te realiseren; welke interventies daarvoor nodig zijn en met welke (lopende) projecten we daar vanuit het RNE-team aan bij kunnen dragen.

4. Strategische syteeminterventies?

Er komen veel doorbraakinnovaties tot stand die bijdragen aan de RNE. Dat is fantastisch. Het is aan ons team om in kaart te brengen wat er nog niet mogelijk is en de transitie tegenhoudt. Waar loopt het niet lekker waar dat wel zou moeten en hoe kunnen we dat ombuigen? Dat ingrijpen noemen we strategische systeeminterventies. Die interventies kunnen financieel, organisatorisch, cultureel of wettelijk van aard zijn. We kiezen strategisch voor die initiatieven waar we de meeste impact mee denken te bereiken, dus die we haalbaar, schaalbaar en regionaal toepasbaar achten.

5. Kun je een voorbeeld geven van zo’n systeeminterventie?

Woonstad, een vooruitstrevende woningcorporatie in Rotterdam, werkt aan next generation woonwijken. Dat zijn woonwijken die bouwkundig en sociaal gerenoveerd worden naar de stadaarden van de nieuwe economie. Zo kunnen ouderen bijvoorbeeld langer thuis wonen. De woningen worden energiezuinig gemaakt en uitgerust met de laatste domotica. De wijken krijgen meer groenvoorzieningen. Ook komen er digitale platforms om zaken als schoonmaak, zorg en transport te delen. Om dit te kunnen realiseren, wil en moet de corporatie samenwerken met allerlei partijen zoals de gemeente, energieleveranciers, telecomaanbieders en opleidingsinstituten. Op conceptueel niveau weten de partijen elkaar te vinden en steunen ze het initiatief. Echter in de uitwerking van het initiatief blijkt dan dat de agenda’s van bijvoorbeeld de energieleverancier, telecomaanbieder en gemeente niet gelijk lopen waardoor de grond drie keer open zou moeten en het initiatief enorm vertraagt. Dit is waar wij om de hoek komen kijken. Om de snelheid in dit mooie initiatief te houden, helpen we bij het beleggen van vergaderingen tussen de partijen, treden we op als intermediair en betrekken we externe deskundigen bij het initiatief. Ook zetten we ons netwerk in om te onderzoeken of er Europese financiering voor dit project te krijgen is. Dit alles gaat makkelijker vanuit de integrale benadering van de RNE dan wanneer één van de partijen dit zelf moet organiseren.

6. Het RNE-team heeft geen wettelijke macht. Wat doen jullie dan precies bij een wettelijke systeeminterventie?

We willen naar een regio met minder CO2 uitstoot. Om dat te kunnen realiseren, is een andere energiemix nodig. Wil je iedereen constant van energie kunnen voorzien zonder CO2 uitstoot, zul je moeten investeren in een warmtenetwerk en in digitale software om de energiemix te analyseren en af te stemmen. Dit vraagt om technische investeringen. Maar met die aanpassingen alleen ben je er nog niet. Op dit moment wordt warmte in onze regelgeving nog niet als energie beschouwd en dat heeft consequenties voor belastingen. Willen we met de technische innovaties aan de slag, is er vertrouwen nodig in het snel aanpassen van de regelgeving. Vanuit de RNE proberen we dit obstakel dan zichtbaar te maken bij de ambtenaren die aan de knoppen kunnen draaien en bij de politiek om er zo prioriteit voor te vragen. Wettelijke interventie is hier een voorwaarde om de technologische investeringen van de grond te krijgen.

7. Wat kunnen we volgend jaar van de RNE verwachten?

2018 was het jaar waarin we een abstracte visie naar een concrete aanpak per transitiepad vertaald hebben. De komende tijd gaan we aan de slag met het realiseren van die aanpak en als het nodig is stellen we die bij. Dat betekent focus op de benoemde doorbraken, interventies en focusprojecten. Sommige interventies zullen niet slagen, sommigen slagen sneller dan verwacht. Hoe dichter je bij het eindpunt komt, hoe beter je door hebt wat er moet gebeuren om daar te komen.

8. Dat klinkt nog wat vaag. Kun je een aantal van die doorbraken en focusprojecten benoemen?

Vanuit het transitiepad Circular Economy wordt gekeken naar organisatorische ondersteuning bij de realisatie van next generation industrieterreinen. Dit zijn bedrijventerreinen waarbij duurzaam en innovatief wordt omgegaan met gebouwen, energie, grondstoffen, mobiliteit en mensen. Ik vind dit een mooi project, omdat het alle andere transitiepaden raakt.

Vanuit het transitiepad Smart Digital Delta kijken we naar nieuwe financieringsmechanismen en internationale samenwerking om het project Smart Public Nodes te versterken. Daarin proberen we een “slimme” infrastructuur te realiseren voor wijkbewoners uit Rotterdam en Scheveningen. Via glasvezelnetwerken en public nodes (in dit geval lantaarnpalen met extra sensoren) moet het mogelijk worden om betaalbaar en zowel publiek als privaat diensten aan te bieden zoals bijvoorbeeld camera toezicht, verlichting, elektrische oplaadpunten en 5G.

9. Waar kijk jij persoonlijk het meest naar uit?

Naar het succesvol verbinden van het RNE Next Education project Leven Lang Ontwikkelen en de Human Capital Agenda van deze regio. De Economic Board Zuid-Holland (EBZ) heeft benoemd wat werkgevers nodig hebben om de komende jaren voldoende en juist geschoolde arbeidskrachten te hebben. 12 onderwijsinstellingen in onze regio hebben vanuit de RNE de ambitie uitgesproken om met elkaar aan een leven lang ontwikkelen te werken. 2019 wordt het momentum om deze krachten te bundelen en resultaten te boeken.

10. Wat zou je de lezer mee willen geven voor 2019?

Blijf zo doorgaan en inspireer anderen. Er zijn tal van prachtige voorbeelden in onze regio te vinden die bijdragen aan het RNE gedachtengoed. Ga niet zitten wachten tot er iets verandert, maar kom in beweging. Maak zichtbaar wat je doet. Komend jaar hopen we nog meer een podium te bieden aan bedrijven om samen te werken en hun project of aanpak te delen. Loop je tegen barrières aan die een systeemdoorbraak in de weg staan? Laat het weten. Wij denken graag met je mee.