Hoewel de impact van de grondstoffentransitie op de haven straks gigantisch is, staat deze transitie, vergeleken met de energietransitie, nog in de kinderschoenen. Eén van de oplossingen om meer vaart te maken is het aantrekken en faciliteren van innovatieve, vaak mkb-bedrijven, vinden Markus Flick (InnovationQuarter) en Fred Akerboom (Deltalinqs). Ze leggen uit waarom en hoe ze samenwerken om dát voor elkaar te krijgen.
De impact van de grondstoffentransitie op de Rotterdamse haven is enorm. Om alleen al de megatonnen olie en gas die we nu als grondstof inzetten in de haven te vervangen door alternatieven, zoals biogrondstoffen, reststoffen en waterstof, is bijvoorbeeld tweekeer zoveel fysieke ruimte nodig, zegt Fred Akerboom, projectleider Energietransitie bij het Deltalinqs Climate Program. ‘Samen met bedrijven en overheden steken we als Deltalinqs onze nek uit om vaart te maken. En we zijn heel duidelijk naar onze achterban: ga mee in de transitie: omarm innovatie en zoek de samenwerking. Tegelijkertijd zit er nog te weinig schwung in.’ Markus Flick, senior business developer bij InnovationQuarter, vult aan: ‘Ik zie disruptie als een kans. De industrie was 50 jaar lang op aardolie gebaseerd en nu ontstaan er allemaal nieuwe, verschillende ketens. Tegelijkertijd moet de haven wel keuzes gaan maken: welke ketens horen hier? Gaan schepen op ammoniak of op methanol varen? Moeten we de hub zijn voor het recyclen van plastics, en wat betekent dat dan? Daarnaast is er regie nodig van de overheid als het gaat om het vaststellen en verdelen van de vaak schaarse fysieke ruimte alsmede geluids-, geur- en stikstofruimte.’
Olifanten en muizen
Voor die innovatiekracht is volgens Markus samenwerking tussen innovatief mkb en de gevestigde bedrijven in de haven essentieel. ‘De Rotterdamse haven kan alleen overleven als de grote bedrijven de energie- en grondstoffentransitie doormaken en er óók ruimte komt voor innovatieve scale-ups. “De olifanten” (de grote bedrijven) moeten dus vaker met “de muizen” (het mkb) gaan dansen. Pas dan maak je de haven sterker. Daarmee benutten we de innovatieve kracht van de regio zonder te afhankelijk te worden van besluiten van hoofdkantoren in het buitenland.’ Deltalinqs en InnovationQuarter zetten zich in om die grote bedrijven te verbinden met het innovatieve mkb. Markus: ‘Ook het mkb is daarbij uiteraard gebaat. De Rotterdamse haven is het grootste Haven Industrieel Complex van Europa en de infrastructuur is fantastisch. Innoveren samen met gevestigde bedrijven biedt kansen aan het mkb (financiering, shared utilities, waardeketen diversificatie) terwijl gevestigde partijen worden gefaciliteerd in hun stapsgewijze verduurzamingsdoelstellingen.’ Fred Akerboom bevestigt: ‘De bedrijven die we als Deltalinqs vertegenwoordigen geven vaak de voorkeur aan bewezen techniek, maar we hebben in de haven ook de innovatiekracht van scale-ups nodig.’
Versnellingshuis voor innovatief mkb
Er is echter wel een probleem, vinden Fred en Markus. Fred: ‘Innoverend mkb is momenteel ondervertegenwoordigd in de Rotterdamse haven en scale-ups hebben moeite om ertussen te komen. Daarom heeft Deltalinqs met InnovationQuarter onlangs de agenda’s naast elkaar gelegd. Samen vertegenwoordigen we immers de hele sector.’ Om drempels weg te nemen voor innovatief mkb dat zich wil vestigen in de Rotterdamse haven, gaat mede op initiatief van Fred en Markus het “Versnellingshuis Energietransitie” ook voor hen aan het werk. Fred: ‘Binnen het Versnellingshuis zijn alle belangrijke stakeholders in de haven vertegenwoordigd en is er persoonlijk commitment om bedrijven die vastlopen snel verder te helpen binnen de kaders van ruimte, financiering en wet- en regelgeving. In het Versnellingshuis kan innovatief mkb, dat is aangedragen door InnovationQuarter, terecht voor informatie en vragen rondom vergunningen, financiering en ruimte. We maken voor het innovatief mkb dus een verdiepingsslag.’ Markus: ‘Het is een één-loket-gedachte voor gevalideerde innovaties; daarmee leggen we de “groene” loper voor hen uit.’
Synergie
In het Versnellingshuis en daarbuiten moet ook worden nagedacht over synergie, vinden beiden. Markus: ‘We moeten niet tegenover elkaar komen te staan, maar gemeenschappelijke belangen omarmen en samenwerken. Een mooi voorbeeld is co-siting. Waarbij bijvoorbeeld een bestaande fabriek of een opslagterminal startups en scale-ups ruimte biedt op hun terrein.’ Daarnaast komen er wat hem betreft plekken in de haven die speciaal bedoeld zijn voor circulaire businesscases en een demofabriek. Het is belangrijk steeds de geitenpaadjes (nieuwe wegen) te bewandelen in de grondstoffentransitie, besluit hij. ‘Zorg dat je ook andere stemmen aan het woord laat en sluit compromissen.’
Meer informatie
Bedrijven met een verduurzamingsproject die gevestigd zijn in het Haven- en Industrieel Complex (HIC) van Rotterdam of organisaties die samenwerking met hen zoeken, kunnen contact opnemen met Markus Flick. Samen met Angelique Erkenbosch en Melle Sijbrandij werkt hij bij InnovationQuarter aan de circulaire economie. Voor uitdagingen rondom het vinden van ruimte, financiering en/of wet- en regelgeving, graag contact opnemen via info@versnellingshuis.nl.
