Arbeid is een van de grootste kostenposten voor een glastuinbouwondernemer: vaak gaat het om circa een vijfde van de totale omzet. Door de inzet van nieuwe technologie zijn die kosten te beheersen. Zo kunnen robots repeterende werkzaamheden overnemen, en geven slimme apparaten inzicht in de prestaties van medewerkers in de kas. Bovendien kunnen die apparaten zeer relevante data opleveren.
Onlangs organiseerden InnovationQuarter, Greenport West-Holland, MRDH en TNO samen Dare2Cross: Grow-Tech for Greens. Ondernemers en kennisinstellingen van binnen en buiten de tuinbouw werkten samen aan slimme oplossingen voor het verbeteren van de kwaliteit en efficiëntie bij tuinbouwondernemingen. Zo zochten ze samen naar nieuwe toepassingen voor robots en data.
Een van de deelnemende bedrijven was Ter Laak Orchids uit Wateringen: één van de meest vooraanstaande kwekers van orchideeën van het land. Het bedrijf kweekt op een oppervlakte van 17,5 hectare jaarlijks zo’n 8 miljoen Phalaenopsisplanten voor tuincentra, bloemisten en retailers in heel Europa. Ter Laak Orchids heeft circa 250 medewerkers én een serie robots. Zo worden sinds enkele jaren de planten volautomatisch gesorteerd op grootte en bladrichting, zodat ze uniform op teelttafels kunnen worden geplaatst.
Ter Laak Orchids heeft plannen voor een nieuwe robot, vertelt Manager Operations Ewald de Koning. “Dagelijks werken twaalf van onze medewerkers aan het verspenen van de orchideeën, ofwel: het overzetten van planten in nieuwe, grotere potten. Dat is dus een flinke kostenpost. Een robot kan dat waarschijnlijk sneller.” De robot zorgt niet alleen voor een kostenbesparing, hoopt De Koning. Door de werkzaamheden kan het apparaat namelijk ook zinvolle data verwerven. De Koning: “Dat zien we ook bij de sorteerrobot: die levert data op over de prestatie van verschillende cultivars.”
“Een robot voor het verspenen van planten kan data verwerven over bijvoorbeeld de kwaliteit van de leverancier van de betreffende planten.”
Ewald de Koning – Ter Laak Orchids
Meer inzicht in medewerkers en gewas
Ook OpusWatch nam deel aan Dare2Cross, en ook bij OpusWatch (in 2020 als proof-of-principle gestart met cofinanciering van Innovatiefonds Hagelunie), draait álles om data. Het slimme horloge is in staat repeterende handelingen te herkennen, zoals het plukken van een bloem. Daardoor kan een teler realtime en per vierkante meter zien hoeveel bloemen van een bepaalde cultivar geoogst worden, vertelt Stefan Persoon van OpusWatch. Zo ontstaat een gedetailleerd inzicht in de productie per vierkante meter: een ‘heatmap’ van de kwekerij. Bovendien wordt duidelijk hoe medewerkers presteren. “Het is voor de tuinbouw steeds lastiger goed gekwalificeerde medewerkers te vinden. Dus als je medewerkers hebt, dan is het belangrijk om degenen die kwalitatief en kwantitatief goed presteren extra te belonen.”
Met de OpusWatch kan de ondernemer ook beter inspelen op de markt die steeds meer ‘on demand’ opereert, vertelt Persoon. Voorheen waren tuinbouwbedrijven vooral gericht op grote partijen, maar tegenwoordig is meer flexibiliteit nodig.
“Het kan gebeuren dat een handelaar belt met de vraag of hij nog tien bossen van een bepaalde kleur kan bestellen. Met OpusWatch wordt met elke geplukte bloem realtime je voorraad bijgewerkt, dus dat geeft je veel meer inzicht in je actuele voorraad.”
Stefan Persoon – OpusWatch
Het prototype van OpusWatch is inmiddels gereed: het herkent de belangrijkste gewashandelingen en wordt sinds december voor het eerst dagelijks gebruikt bij een gerberabedrijf. “Wat de volgende stappen zijn? We willen dit jaar het systeem in de praktijk verder valideren voor gerbera’s. Daarnaast willen we gaan opschalen in andere gewassen, zoals chrysant en opkweek.”
Afspraken maken over data
De OpusWatch is een voorbeeld van de prominente rol die data spelen in innovaties in de tuinbouw. Door het gericht verzamelen en interpreteren van data zijn bestaande resources – zoals arbeid en energie – efficiënter in te zetten. Daarmee zijn dus kosten te besparen. Bovendien kan de kwaliteit van de werkzaamheden ermee verbeterd worden.
“Laat datagedreven tuinbouw voor je werken.”
Stefan Persoon – OpusWatch
Telers doen al jaren aan pad- en arbeidsregistratie. Maar die systemen zijn redelijk foutgevoelig en vrij statisch, doordat alleen de bestede tijd per pad gemeten wordt en pas in de schuur de productie gekoppeld wordt. Persoon: “De huidige systemen zijn niet meegegroeid met de markt van precisietuinbouw en de roep om realtime informatie.”
Maar waaraan moeten die innovaties dan voldoen? De Koning: “Allereerst is het belangrijk dat een robot de planten niet beschadigt. We werken namelijk met een kwetsbaar en relatief duur product. Hij moet ook betrouwbaar en robuust zijn. Daarnaast is het belangrijk dat beide partijen – dus ontwikkelaar en teler – goede afspraken maken over de data.”
“Onze sorteerrobot gooide alle data weg als een plant eenmaal gesorteerd was. Dat was natuurlijk zonde. Daarom moet je al in het ontwerp bedenken wat je met de data wilt doen, en wie de beschikking krijgt over die data.”
Ewald de Koning – Ter Laak Orchids
Zelf interesse om met data aan de slag te gaan?
Heeft dit verhaal jou geïnspireerd en zou je ook graag meer met robots, data of een andere slimme technologie willen doen? Het innovatieprogramma AgriTech helpt tuinbouwondernemingen en technologiebedrijven om samen te innoveren. Projectconsortia kunnen een voucher krijgen met een waarde van maximaal € 100.000,- om samen een nieuwe technologie te valideren in de praktijk.
Het programma helpt niet alleen aan financiering, maar denkt ook mee in opschalingsmogelijkheden, cross-overs en mogelijke partners. De deadline voor het aanvragen staat op 15 maart 2022. Consortia met vragen over hun idee, samenwerking of business case kunnen deze week intekenen voor het online spreekuur.
Het innovatieprogramma AgriTech is een initiatief van InnovationQuarter, Greenport West-Holland, MRDH, de provincie Zuid-Holland en TNO. InnovationQuarter voert namens de partners de coördinatie van het programma uit.
