Terug naar overzicht

Biobased economy: een noodzaak voor onze regio

Werken aan een Biobased economy is onderdeel van de Roadmap Next Economy (RNE), de langetermijnvisie voor onze regio om tot een duurzame en sterk concurrerende economie te komen. Belangrijk dus. Maar wat betekent het eigenlijk? Henk Vooijs, transitiemanager Circular Economy RNE, licht toe waarom onze toekomst biobased is; wat momenteel de uitdagingen zijn en waarom het juist voor onze regio zo ontzettend belangrijk is hierop voor te sorteren.

Biobased, wat is dat?

Biobased materialen zijn natuurlijk en hernieuwbaar. Het mooie aan de natuur is dat deze eigenlijk geen afval kent. In de “afvalfase” worden producten in de organische kringloop weer gebruikt als meststof voor het laten groeien van planten. Omdat biobased grondstoffen onderdeel van een kringloop zijn, vormen deze in theorie een onuitputtelijke bron van materiaal in tegenstelling tot fossiele grondstoffen.

Een biobased economy gaat over de overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen; naar een economie die draait op biomassa. Denk aan plastics, chemicaliën, cosmetica, medicijnen, transportbrandstoffen, elektriciteit en warmte die allemaal bestaan uit natuurlijke bouwstenen. Deze worden eenvoudig afgebroken en weer opgebouwd. In een biobased economy laten we de natuur het werk doen.

Roadmap Next Economy: biobased, waarom nu?

De Roadmap Next Economy (RNE) is de langetermijnvisie en het uitvoeringsprogramma van de regio Zuid-Holland om binnen Europa voorop te lopen bij de transformatie naar een nieuwe economie en samenleving, met een aantrekkelijk klimaat voor talenten, ondernemers en investeerders. Circular Economy is één van de vijf transitiepaden van de RNE en richt zich op de acties die nodig zijn om het gebruik en hergebruik van hulpbronnen en reststoffen in onze regio mogelijk te maken. Een biobased economy maakt een circular economy mogelijk.

Transitiemanager Circular Economy Henk Vooijs legt uit waarom biobased juist nu belangrijk is en hoe hij hier vanuit de RNE aan werkt. “Het gebruiken van natuurlijke grondstoffen voor het produceren van materialen, is iets wat we al heel lang doen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van aardappels en mais voor vezels voor papier of kleding; of medicijnen gemaakt via fermentatie van schimmels om bacteriën op afstand te houden. Wat vernieuwend is aan de biobased economy is dat we bewust proberen om alternatieven te bedenken voor aardolieproducten die minder schadelijk zijn voor het milieu en niet opraken. De noodzaak om daar aan te werken wordt steeds groter door klimaatverandering; het opraken van fossiele brandstoffen; en de vervuiling van de aardbodem en water met microplastics.”

Praktijkvoorbeeld uit de regio
Het bedrijf Corbion, uit Gorinchem, maakt van suiker of zetmeel via fermentatie melkzuur om bioplastics te maken. Dit maakt het dus biobased. Bioplastics worden gebruikt als verpakkingsmateriaal voor voedingsproducten, in tafelgerei en textiel voor eenmalig gebruik, en in talrijke andere branches, zoals de olie- en gasindustrie, de elektronicasector, de auto-industrie en het 3D-printsegment.
Het materiaal kan chemisch worden gerecycled zodat het melkzuur voor dezelfde of een andere toepassing kan worden gebruikt. Het is ook biologisch afbreekbaar, zodat het samen met voedselresten in compost en energie wordt omgezet.

Roadmap Next Economy: biobased, waarom hier?

Klimaatverandering en het opraken van fossiele brandstoffen zijn problemen van wereldformaat. We vragen Henk waarom het juist voor onze regio zo belangrijk is om in te zetten op biobased. Henk: “Onze hele haven is grotendeels gebaseerd op aardolie. Ooit komt er een einde aan de beschikbaarheid daarvan en dan zijn de gevolgen voor onze regionale economie en samenleving extreem. Het is daarom van groot belang om voor te sorteren op deze ontwikkeling, zodat we onze sterke concurrentiepositie kunnen behouden. Op het gebied van biobrandstoffen doen we dat al heel goed. De Rotterdamse haven loopt hier momenteel in voorop. Op het gebied van chemicaliën echter loopt eigenlijk heel Europa achter. De trend in de chemie is altijd geweest om zo groot mogelijke fabrieken te bouwen, maar die staan nu buiten Europa. Onze concurrentiepositie zakt. Willen we als regio onze concurrentiepositie verbeteren, zouden we meer moeten investeren in moderne biobased fabrieken waarbij we bijvoorbeeld CO2 en afval gebruiken als grondstof voor chemicaliën.”

Barrières, uitdagingen en systeemdenken

Waarom maken we dan niet wat geld vrij en bouwen we wat nieuwe fabrieken? Henk: “Zo simpel is dat niet. De investeringen die gedaan moeten worden zijn enorm. Maar het zijn niet alleen financiële barrières die een rol spelen. Er wordt onderzocht of een specifiek investeringsfonds kan worden opgezet; maar daarmee zijn we er nog niet. Het gaat vaak om processen die nog nauwelijks ontwikkeld zijn. Er is een grote mismatch tussen vraag en aanbod. Daarnaast wordt er in het maken van de business case niet gekeken naar externaliteiten en sociale impact.” Dit laatste betekent dat er bij het berekenen van de kosten wel rekening wordt gehouden met kosten aan personeel en energieverbruik; maar niet wordt gekeken naar de lange termijn gevolgen voor het milieu en onze samenleving.

Henk: “Die kosten zou je net zo goed moeten meenemen in de business case wil je werken aan een duurzame economie. Daarnaast is het belangrijk om te denken in systemen: niet te veel te denken in het één op één vervangen van bestaande producten; maar om het gehele proces te overdenken. Waarom bestaat een bepaald product of een bepaalde dienst? Pas als je het hele proces overdenkt; is het makkelijker om maximaal gebruik te maken van de natuurlijke eigenschappen van grondstoffen en deze te waarderen in een business case.” Juist die verandering van een mindset en de behoefte aan een systeemaanpak maken dit bij uitstek een RNE thema.

Dare2Cross: meedenken en -werken aan de Biobased Economy

Volgens Henk zit de toegevoegde waarde van zijn rol vooral in het bijeenbrengen van partijen uit verschillende industrieën en sectoren. Een mooi voorbeeld waarin dit momenteel gebeurt, is Dare2Cross Biobased. Dare2Cross is een initiatief om meer kruisbestuiving te stimuleren op een specifiek thema door mensen, bedrijven en organisaties vanuit verschillende sectoren en industrieën te verbinden. Afgelopen weken is door diverse bedrijven en experts hard gewerkt aan het uitwerken van een aantal biobased cases voor deze regio. In één van de cases is de uitdaging bijvoorbeeld het omgaan met reststromen uit de tuinbouw. Een andere case draait om flexibel bouwen. Er wordt gekeken hoe bestaande bouw en bouwmaterialen ingezet kunnen worden bij het uitbreiden van een zorginstelling. Op 30 november worden alle cases gepresenteerd aan een selectie bedrijven en personen om mee te denken over oplossingen. Wilt u dit event graag bijwonen omdat u denkt dat u vanuit uw expertise een actieve bijdrage kunt leveren; dan kan dat. Meld u zich hiervoor aan via de Dare2Cross site.

Heeft u vragen over het thema biobased, de Circular Economy of RNE, neem gerust contact op met Henk Vooijs. Meer informatie over Dare2Cross kunt u vinden op de site.

Nieuwsbrief